About my school

My name is Areg. My school is very big. We have volleybol field. My favorite are Math, Armenian, Russian and English. My favorite teacn m hers are English, math and Armenian teachers. I have a lot of friends. My class is 6.6. I have very kind teachers. I like my school very much. My favorite teacher are misis Ani and misis Asia. I have lot of friends in other classes.

lesson 1 exercise 1

Check your grammar: gap fill – question words
Complete the gaps with a question word: What, Where, How, How often,
When Why Who whose
What Where How How often

  1. A: When are you going on holiday?
    B: Next Friday.
  2. A: Where are you going?
    B: Croatia.
  3. A: Who bought the tickets?
    B: My mum did.
  4. A: How often do you go on holiday?
    B: Once every two years.
  5. A:  Why don’t you go more often?
    B: Because we don’t want to.
  6. A:  What do you do the other years?
    B: We relax in the garden and visit friends.
  7. A: How do you choose your holiday destination?
    B: We use the internet.
  8. A: And whose idea was it to go to Croatia?
    B: Our neighbors recommended it.

Քիմիական նյութերի ազդեցությունը շրջակա միջավայրի վրա

Շրջակա միջավայրի վրա մարդու բացասական ազդեցությունը կտրուկ աճել է արդյունաբերության զարգացման արդյունքում:
1. Վառելանյութերի այրման հետևանքով մթնոլորտ են արտանետվում գազեր: Ածխաթթու գազի պատճառով առաջանում է «ջերմոցային էֆեկտ», ինչի հետևանքով մոլորակի մթնոլորտի ջերմաստիճանն աճում է:

7a96a20063d20d95a86d039e9232e706_XL.jpg

2. Ծծմբի և ազոտի օքսիդների պատճառով առաջանում են «թթվային անձրևները»:
Ավտոմեքենաների, ինքնաթիռների, հրթիռների շարժիչներում բենզինի և այլ նավթանյութերի թերայրման հետևանքով մթնոլորտ են արտանետվում մեծ քանակությամբ թունավոր գազեր՝ ածխածնի օքսիդներ` CO, CO2, ծծմբի օքսիդներ` SO2, SO3, ազոտի օքսիդներ` NO, NO2։   Մթնոլորտում այս գազային նյութերը, որոշակի պայմաններում միանալով ջրին, վերածվում են մեզ արդեն ծանոթ թթուների՝ ծծմբային թթվի` H2SO3, ծծմբական թթվի` H2SO4, ազոտական թթվի` HNO3 և այլն, որոնք անձրևների հետ վերադառնում են երկրագնդի մակերևույթ։
Դրանք կարող են տարածվել մեծ հեռավորությունների վրա և տեղալ այլ երկրներում:
Թթվային անձրևները մեծ վնաս են հասցնում կենդանի և անկենդան բնությանը, շինություններին:«Թթվային անձրևներին» ծանոթ է Ալավերդու բնակչությունը:

kornienko_anim.gif

3. Բնությունը, շրջակա միջավայրն աղտոտող առավել վտանգավոր նյութերից են ծանր թունավոր մետաղները, հատկապես՝ սնդիկը, կապարը, կադմիումը, թալիումը, որոնք կուտակվում են մարդու օրգանիզմում և առաջացնում մի շարք հիվանդություններ: Դրանք մարդու օրգանիզմ կարող են ներթափանցել աղտոտված ջրի և սննդի միջոցով: Այդ հիվանդություններն արտահայտվում են տարբեր խանգարումների ձևով:

4. Վտանգավոր են նաև բույսերի վնասատուների և հիվանդությունների դեմ պայքարի միջոցները՝ պեստիցիդները և հերբիցիդները: Տարեկան մի քանի տոննա պեստիցիդներ և հերբիցիդներ թափանցում են ծովային և հողային էկոհամակարգեր:  

spraying-pesticides-on-field.jpg

5. Ահռելի վնասներ են հասցվում բնությանը, երբ նավթատարները, նավթ տեղափոխող նավերը (տանկերները) կամ նավթահանող պլատֆորմները վթարի են ենթարկվում: Դրանց հետևանքները դժվար են վերացվում:

Օրինակ՝ խոշոր աղետ տեղի ունեցավ 2010 թ. ապրիլի 20-ին՝ Մեքսիկական ծոցում տեղակայված British Petroleum ընկերության նավթաշտարակում պայթյունի հետևանքով, երբ ծով արտանետվեց 800 միլիոն լիտր նավթ, իսկ նավթային բծի մակերեսը կազմեց 28 հազար կմ²: Այս աղետի հետևանքները մինչ օրս վերացված չեն: Նկարում պատկերված են ծովի մակերեսին նավթային բծերը (նկարահանված է տիեզերքից):

21198fae-496d-4f92-8b1b-20760fc0e9c3-620x413.jpeg

Լրացուցիչ տնային առաջադրանք

Պատասխանել հարցերին

1. Հողի ու ջրի, թռչունների ու ձկների, վայրի գազանների պահպանման համար ի՞նչ միջոցներ են ձեռնարկվում։

Մարդը ստեղծում է անտառներ, կանաչ պուրակներ և արգելոցներ։

2․ Որո՞նք են թթվային անձրեւների առաջացման պատճառները, եւ ի՞նչ հե­ տեւանքներ կարող են դրանք ունենալ։

Օքսիդները խառնվելով ջրին առաջացնում են թթուներ ՝ ծծմբական թթու, ազոտական թթու և այլն։Այդ թթուները երկնքեց եկող անձրևի հետ խառնվում են և առաջանում են թթվային անձրևներ, որոնք թափվում են երկրագնդի մակերևույթի վրա։Թթվային անձրևները շատ վտանգավոր են շրջակա միջավայրի համար։Դրանք կարող են քայքայել հողը, շինությունները, հուշարձանները։

3․ Ինչո՞ւ չի կարելի այրել կենցաղային աղբը։

Այն չի կարելի այրել, քանի որ աղբի այրումից առաջանում են թունավոր նյութեր։

Գործնական աշխատանք

1.Գրի՛ր պարզ ընդարձակ նախադասություններ՝ ներկա, անցյալ և ապառնի ժամանակներով:

Ես հիմա դաս եմ անում։ (ներկա)
Ես երեկ համակարգչային խաղ էի խաղում։ (անցյալ)
Ես վաղը գնալու եմ կինոթատրոն։ (ապառնի)

2. Հետևյալ բառերին ավելացնելով նախածանցներ կամ վերջածանցներ՝ նոր բառեր ստացի՛ր, գրի՛ր, թե իմաստային կամ բառակազմական ի՞նչ փոփոխություն նկատեցիր.

սեր, ժողովուրդ, լույս, կենդանի, սառը, հույս, գիր, մարմին, սուր, ջուր:
սեր-սիրային, ժողովուրդ-ժողովուրդական, լույս-լուսավոր, կենդանի-կենդանական, սառը-սառնություն, հույս-անհույս, գիր-գիրք, մարմին-մարմանականսուր-սրություն, ջուր-ջրիկ

արագ-դանդաղ

3.Գրի՛ր հետևյալ բառերի հականիշները և փորձիր դրանցով կազմել նոր բառեր, օրինակ՝

արագընթաց-դանդաղաշարժ

ճիշտ-սխալ

ազնիվ-կեղծ

բարձր-ցաձր

երկար-կարճ

խոսել-լռել

4.Բառերի քարտեզ. տրված արմատներից կազմիր հնարավորինս շատ նոր բառեր.

գիր-գիրք

լույս-լուսավոր

օդ-օդանավ

պար-պարզ

վարժ-անվարժ

պետ-պետություն

5.Տրված գոյականները դարձրու՛ բայեր, գրի՛ր, թե ինչի շնորհիվ են առարկա ցույց տվող բառերը դառնում գործողություն ցույց տվող բառեր.

Աշխատանք-աշխատել

ճաշ-ճաշել

մարզանք-մարզվել

շինություն-շինել

սեր-սիրել

պար-պարել

գիր-գրել

խաղ-խաղալ

օգնություն-օգնել

լռություն-լռել

պարծանք-պարծել

6. Լրացրո՛ւ բաց թողնված տառերը.

Օրեցօր, առօրյա, որակարգ, տնօրեն, արջաորս, ամենաորակյալ, անորակ, անօգուտ, հօգուտ, հոգուդ, բանվոր, ամանօրյա, ամենօրյա, օկրան, մանրո, անօրևակայելի, զարկերակ, պարորգ, լայնոկրան, հնաբան, մանրոաբան, Էջմիածին, աղբակույտ, արբել, արդուկել, հարցուփորձ, դարձնել, փորձանք, ուրց, քաղցր, քաղցած, վարցատրել, հինավուրց, ասել, երեք, հապճեպ(արագ), ճեպնըթաց:

Մայրենի

1.Բառերում թաքնված են կենդանիներ և թռչուններ, փորձի՛ր գտնել:
Ծառաբուն-բու, անհավատալի-հավ, լուսանկարչություն-լուսան, ցրտաշունչ-շուն, պայծառատես-այծ, սալորենի-լոր, սուլիչ-ուլ, վարկատու-կատու, տոթակեզ-եզ, բոլորովին-լոր, բաղարջակեր-արջ, կանգառում-գառ: 

2.Գրիր բառեր՝

  • որոնք միավանկ են և հոգնակի թվում ստանում են -եր վերջավորությունը,

    Ծառեր, ուլեր, քարեր, կովեր, գայլեր,
  • որոնք միավանկ են և հոգնակի թվում ստանում են -ներ վերջավորությունը,

    Եզներ, գառներ, ձկներ, մկներ
  • որոնք հոգնակի թիվը կազմում են այլ վերջավորությամբ՝շեղվելով ընդհանուր կանոններից:

    Մարդիկ, կանայք, պարոնայք

3. Հետևյալ բառերի տառերի վերադասավորումով ստացիր բառեր՝ 

քարա-արքա, նեղաս-սեղան, վրեակուր-վերարկու, յուլս-լույս, հրխաշա-աշխարհ, պնուտահա-պատուհան:

4. Հետևյալ բառերի վերադասավորումով ստացիր նոր բառեր:
Հարս-սրահ, մաշկ-մշակ, մարդ-դրամ, կավ-վկա, թույն-նյութ, գրամ-մարգ, երգ-գեր, գութան-անգութ, հույս-հյուս, ագաթ-գաթա:


5.Փոխելով հետևյալ բառերի առաջին տառերը՝ ստացիր նոր բառեր.

Պատանի-մատանի, սնդիկ-գնդիկ, անօրեն-տնօրեն, թախտ-բախտ, բառարան-վառարան, նյարդ-Նվարդ, բեր-կեր:

6.Կազմի՛ր նոր բառեր՝ բառի վերջում ավելացնելով մեկական տառ:
Վեր-վերգ, սար – սարդ ,գիր-գիրք, շուն-շունչ, լուր-լուրթ, սուր-սուրբ։

7. Որոշի՛ր, թե «քաղցր»  բառը որ բառակապակցությունում փոխաբերական իմաստ չի արտահայտում. 

քաղցր խոսք

քաղցր քուն

քաղցր թեյ

քաղցր հայացք

8. Տրված բառերից առանձնացրո՛ւ ավելորդ բառը։ Գրի՛ր, թե ինչ սկզբունքով ես ընտրել այն․

մեծ, հսկա, վիթխարի, փոքր, խոշոր, հսկայական

9.Գրի՛ր ստեղծագործական աշխատանք «Եթե բոլորը ազնիվ լինեին, աշխարհն ավելի ուրիշ կլիներ» վերնագրով:

Եթե բոլորը ազնիվ լինեին, աշխարհն ավելի ուրիշ կլիներ
եթե բոլորը ազնիվ լինեին երեխաները ել չեին հավատա կախարդանքի և տխուր կլինեին: Մեծերը իմանալով, որ իրենց ընկերը իրենից լիքը ճիշտ էր թաքցնում էլ չէին խոսա իրար հետ, ոչոք ոչոքի հետ չէր խոսա և դրանից չէին հայնվի երեխաներ և աշխարհի մարդկանց քանակը կփոքրանար և դրա պատճառով մի քանի տարի հետո մարդիկ լրիվ կանհետանային:

Հարցադրումներ

  • Ո՞վ է Մխիթար Սեբաստացին: Տեղեկություններ հավաքի՛ր և տեղադրի՛ր քո ուսումնական բլոգում: 
    Մխիթար Սեբաստացին սովորել է Սեբաստիայի Սբ. Նշան, ապա՝ Էջմիածնի, Սևանի, Կարինի վանքերում։ 1693 թ. մեկնել է Բերիա (այժմ՝ Հալեպ), որտեղ ծանոթացել է կաթոլիկ միսիոներների հետ։ 1696 թ. ձեռնադրվել է կուսակրոն քահանա, 1699 թ.՝ ստացել վարդապետական գավազան։ 1701 թ. Կոստանդնուպոլսում հիմնադրել է միաբանություն։ 1705 թ. Հռոմի իշխանություններից ձեռք բերելով վանք հիմնելու համաձայնություն՝ 1706 թ. Վենետիկին ենթակա Հունաստանի Մեթոն բերդաքաղաքում ձեռնամուխ է եղել վանքի կառուցմանը։1712 թ. Հռոմի պապը Սեբաստացուն շնորհել է աբբահոր կոչում։ Խուսափելով թուրքական հարձակումներից՝ 1715 թ. միաբանությունը տեղափոխվել է Վենետիկ։ 1717 թվականին Վենետիկի Ծերակույտը հրովարտակով Սբ. Ղազար կղզին շնորհել է միաբանությանը։ Այստեղ Սեբաստացին կառուցել է եկեղեցի, բացել դպրոց, պատրաստել է միաբան-գործիչներ։
  • Ինչպիսի՞ն պետք է լինի սեբաստացին:
    Ուրախ, ակտիվ և կազմակերպված:
  • Երեք կետ, որ փաստում են, որ քո դպրոցն ամենալավն է:
    Մեր դպրոցում բարի ուսուցիչներ են, մեզ ավելի քիչ են ծանրացնում և մեզ սովորեցնում են օգտվել համակարգիչով;
  • Ո՞վ է քեզ համար իսկական սեբաստացին. սեբաստացու քո օրինակը:
    Իմ ընկեր Հայկը իսկական սեբաստացի է, որովհետև նա միշտ անում է դասեր և լսում է ուսուցիչներին:

«Իմ սիրելի սեբաստացին» ստեղծագործական աշխատանք

Սովորողները նկարագրում են (կարող են նաև նկարել) իրենց ամենասիրելի սեբաստացուն՝ առանց անունը նշելու, իսկ ընկերները փորձում են գուշակել, թե ով է այդ պատումի հերոսը։

Նա սիրում է խաղալ խաղեր նա տղա է և նա միշտ ճիշտ հայերենով է խոսում օրինակ նա ասում է արա էսինչայի տեղը-զիլ է:

Հիմնադիր

Մխիթարը դեռ ոգևորված էր ստեղծել քարոզիչների միաբանություն, որը նվիրված կլիներ հայ ժողովրդի կրթական և հոգևոր մակարդակների բարձրացմանը։

Քսան տարեկան հասակում Սուրբ նշան վանքի վանահոր կողմից նա նշանակվեց քահանա։
Ավետիս

Քսանհինգ տարեկանում Մխիթարը հիմնեց եկեղեցի Կոստանդոպոլսում, որի օրինակով էլ մի խումբ երիտասարդների հետ հիմնեց Մխիթարյան միաբանությունը։
Սայեն

Ընդամենը երկու տարի հետո` Օսմանյան իշխանությունների հալածանքներից փախչելով` միաբանությունը տեղափոխվեց Պենոպոլես, որը գտնվում էր վենետիկում։ Իսկ 1715 թվականին միաբանությունը տեղափոխվեց Սուրբ Ղազար կղզի` Վենետիկի Հանրապետության հրամանով։
Արեգ

Սուրբ Ղազար կղզում կառուցեց վանքը, որտեղ էլ մահացավ 73 տարեկան հասակում։

Նա թարգմանել, ստեղծել և տպագրել է հազարավոր աշխատություններ` հարստացնելով հայերեն գրականությունը։ Այսօր նրա մատենադարանում պահվում են ավելի քան 5000 ձեռագրեր և 100000 տպագիր գրականություն։
Հայկ

Ուսումնական Աշուն

Ոսկի քաղաքը։ Հովհ․ Թումանյան
Այս հեքիաթում Թագավորը աղջիկ է մեծացնում, անունը՝ Քանաքարա, և երբ որ գալիս է ամուսնության ժամանակը աղջիկը սենյակից դուրս չէր գալիս: Նա թագավորին պատմում է, որ տեսել է երազ, որտեղ ասվում է, որ նա պետք է ամուսնանա նրա հետ, ով տեսել է ոսկե քաղաքը: Գալիս են լիքը արքայազններ, բայց նրանցից ոչ ոք չէր տեսել ոսկե քաղաքը: Մի օր Դիվանա անունով մի տղա է գալիս է, ասում է, որ տեսել է ոսկե քաղաքը և սկսում խաբել, բայց աղջիկը հասկանում է, որ տղան խաբում է և դուս է անում: Բայց տղան սիրահարվում է աղջկան, դրա համար որոշում է գնալ ոսկե քաղաք: Ճանապարհին տեսնում է խոսող արծիվ, որը ասում է, որ նա հանի իր թևը մտած նետը, երբ որ տղան հանում է այդ նետը, արծիվը ասում է, որ ինքը կարող է կատարել նրա երազանքը, որից հետո տղան խնդրում է արծվին որ նա տանի նրան ոսկե քաղաք: Ոսկե քաղաքում նա ծանոթանում է թագուհու հետ, որը ասում է որ ոսկե քաղաքը ոսկու համար չէ կոչվում ոսկե քաղաք, այլ նրա համար, որովհետև բոլորը բոլորին հավասար են, բարի են, չեն կռվում և հարգում են իրար: Թագուհին խնդրում է տղային մնալ ոսկե քաղաքում ու ապրել իր հետ , հետո էլ տղան մի այլ գեղեցիկ աղջկա է հանդիպում, որը ուզում է ամուսնանալ իր հետ: Բայց տղան չի համաձայնվում և ասում է, որ Դիվանային է սիրում, և թագուհին պատմում է, որ այն աղջիկը որին Դիվանան սիրում է նրա կորած դուստրն է: Դա իմանալուց հետո տղան գնում է աղջկա մոտ, պատմում ոսկե քաղաքի մասին և ամուսնաում Դիվանայի հետ և դառնում է թագավոր: Եվ նա այնպես է անում, որ այդ քաղաքը դառնա ոսկե քաղաքի նման:

Արևի մոտ
Մի տղա, որը չուներ ծնողներ, կուչ էր գալիս հարուստ տների պատերի տակ: Ոչ ոք ուշադրություն չեր դարձնում տղային: Երբ արևը կամաց-կամաց թեքվում էր կանաչ սարերի հետևը, սկսում էր ցրտել և խեղճ երեխան դողում էր: Իսկ մարդիկ տուն էին վերադառնում, և ոչ ոք չէր լսում ու տեսնում նրան, ոչ ոք չէր ուզում լսել ու տեսնել նրան: Արևը սահեց անցավ սարի մյուս կողմը և էլ չերևաց: Եվ խեղճ երեխան գնաց մոտակա սարը: Ճանապարհը քարքարոտ էր ու դժվար, բայց նա շարժվում էր առաջ: Հանկարծ նա ձայն լսեց խավարի միջից, որը հարցրեց նրան, թե ինչո՞ւ նա տանը չէ այս ցրտին, տղան պատասղանեց, որ նա չունի ծնողներ և չունի տուն: Ճրագը ձեռքին՝ մոտ եկավ մի մարդ: Նա տղային հարցեր տվեց և իմացավ, որ տղան չունի ծնողներ: Նա ասաց, որ կտանի իր տուն: Այդ մարդը հովիվ էր, որը ուներ երեք երեխա և կին: Մտնելով տուն՝ նա ծանոթացրեց տղային իր կնոջ և երեխաների հետ: Սկզբում տղային գրկեց հովվի կինը, իսկ հետո նրան համբուրեցին երեխաները: Իսկ երեկոյան մայրը պատրաստեց ամենքի համար մահճակալներ: Մայրը քնեցրեց բոլորին: Տղան երազի մեջ տեսավ, որ նա գրկել է արևին: Եվ երբ նա արթնացավ տեսավ, որ եղբայները գրկել էին իրեն, իսկ մայրիկը պինդ բռնել էր նրա ձեռքը: Տղան հասկացավ, որ արևը այս տանն է:

Ուսումնական աշուն

1․ Վերանայի՛ր հոկտեմբեր ամսվա աշխատանքներդ, կազմի՛ր և ուղարկի՛ր հոկտեմբեր ամսվա հաշվետվությունը։

2․ Պատմի՛ր  քո աշնանային հանգստի մասին: 

Որտեղ էլ լինես, պատմի՛ր քո գտնվելու վայրի մասին, լուսանկարի՛ր աշնանային գեղեցիկ տեսարաններ, տեսաֆիլմ պատրաստի՛ր: Կիսվի՛ր աշնանային քո զգազողություններով, տեսածդ աշնանային գույներով :

Աշունը շատ գեղեցիկ է մեր այգում: Մեր այգում կան բոլոր աշնանային տերևների գույները: Ես օգնեցի իմ պապիկին և տաիկին բերքահավաքի ժամանակ: Մենք հավաքեցինք խաղող տանձ, խնձոր, դեղծ և ընկույզ: Իսկ երեկոյան ես և ավագ եղբայրս բակում բասկետբոլ էինք խաղում: Նաև ես իմ հայրիկի հետ երբեմն պարապում էինք վալեյբոլ: Երեկոյան ընտանիքի անդամներով հավաքվում էինք թեյի սեղանի շուրջ և ֆիլմ դիտում: Այսպես էլ անցավ իմ գունավոր աշնանային արձակուրդներն:

3. Ընթերցի՛ր այն, ինչ դու ես ցանկանում:

Ընտրի՛ր որևէ ստեղծագործություն քո ցանկությամբ կամ ընթերցարան բաժնից 2 պատմվածք, ընթերցելուց հետո ստեղծագործությունները կարող ես ներկայացնել առաջարկված տարբերակներից մեկով.

  • Գրավոր վերլուծություն
    • Պատմի՛ր ստեղծագործության ու հեղինակի մասին,
    • Ներկայացրու՛ քեզ համար ամենասիրելի մտքերը,
    • Առանձնացրու՛ ստեղծագործության գլխավոր ու երկրորդական գաղափարները,
    • Եթե կան կերպարներ, բնութագրի՛ր նաև նրանց,
    • Եթե ստացվի, համեմատի՛ր ծանոթ այլ ստեղծագործությունների հետ՝ գտնելով նմանություններն ու տարբերությունները:
  • Տեսանյութով վերլուծություն (վերևում ներկայացվածի բանավոր տարբերակը):


    Պապն ու թոռը: Ստեփան Զորյան
    Այս ստեղծագործությունում պապիկին բոլորը վատ էին վերաբերվում, իսկ իր թոռնիկը կերակրում էր պապիկին և օգնում նրան:
    Չալանկը: Ստեփան Զորյան
    Այս ստեղծագործության մեջ չալանկը անթադ քերծում էր դուռը , որ զգուշացներ նրանց, որ կովը ձագուկ էր ունեցել: